40 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (1973-2013)

Trần Đông Phong

          Sáng nay đang ngồi với em gái phòng bên uống trà đầu giờ sáng, thì anh Ngô Công Thành sang phòng đưa thiếp mời cưới con gái đầu, sinh năm 1986 cùng tuổi với con gái đầu của tôi Trần Lê Hoa. Tuy vẫn nghĩ con gái tuổi Dần lập gia đình muộn một chút, nay thấy con người ta đám cưới cũng thấy hơi sốt ruột. Cháu vừa tốt nghiệp MBA ở Mỹ, nhân có công ty Deloite mời một chỗ làm phù hợp với chuyên ngành học tập, nên ở lại một thời gian làm việc lấy kinh nghiệm, nên chưa thể nói chuyện gia đình lúc này. Chưa hết chén trà anh Thành nhắc tôi mấy tuần nay không thấy gửi bài cho BlogE, rồi đi tiếp gửi thiếp mời. Đúng là cuối năm cũng hơi bận, nhưng tôi hứa là sẽ có bài. Bài này tôi viết một mạch từ 5 rưỡi chiều đến 7 giờ thì xong, nhưng hơi dài nên chia làm hai phần, dưới đây là Phần 1.

Trên mạng thấy tin Đoàn cấp cao Chính phủ ta thăm Nhật rất thành công, lại nhớ đến ông nội của cháu Hoa từng là Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Nhật Bản gần 30 năm từ năm 1960 đến 1988, sang thăm Nhật từ những năm trước 1975 để gây dựng quan hệ ngoại giao nhân dân giữa Việt Nam – Nhật Bản, vì lúc đó không có quan hệ ngoại giao chính thức giữa hai nước. Thời gian đó không quân Mỹ vẫn đánh phá Miền Bắc ác liệt. Tôi còn nhớ khi tiễn cụ đi Nhật từ sân bay Gia Lâm bằng máy bay Il 18 của Liên Xô, các chú đưa đoàn đi nói là chuyến bay này được một phi đội Mig 21 hộ tống từ đây ra đến không phận quốc tế. Khi về cụ có mang theo một hộp kính nhỏ, trong có một cô gái Nhật mặc bộ Kimono trông rất lạ mắt lúc đó, còn bây giờ thì quá thường, quân ta đi Nhật rầm rập như cơm bữa, khiêng hàng Unicolor ngập Hà Nội. Ở nhà vẫn còn giữ hộp kính này.

Lần đầu tiên tôi đi Nhật là năm 1990 trong Đoàn xúc tiến đầu tư, có anh Nguyễn Mại, Phó Chủ nhiệm Ủy ban nhà nước về Hợp tác và Đầu tư là trưởng đoàn, còn có anh Lê Quý An Thứ trưởng Bộ Khoa học, anh Vũ Huy Hoàng là Vụ trưởng phụ trách xúc tiến đầu tư, tôi làm chân quản Danh mục các dự án kêu gọi đầu tư, mà ta và UNIDO xây dựng, lần này đưa ra giới thiệu cho Forum xúc tiến đầu tư tổ chức tháng 3 năm 1991 tại thành phố Hồ Chí Minh. Forum này được đánh giá là thành công nhất trong các Forum mà UNIDO tổ chức phối hợp với các đang phát triển. Hơn 600 nhà đầu tư từ hơn 40 quốc gia Âu, Mỹ, Nhật, Úc có mặt. Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh đã đến dự và có bài phát biểu quan trọng. Lúc đó đang trong thế cấm vận quốc tế của Mỹ, nên quan hệ quốc tế rất khó khăn. Chỉ nói một vấn đề là đi nước ngoài, duy nhất có một tuyến bay quốc tế của hàng không Việt Nam là Hà Nội – Bangkok. Nhìn lại bây giờ các Hội nghị xúc tiến đầu tư tổ chức khắp các tỉnh, thành, vùng miền cả nước vẫn chưa thấy có cuộc nào thu hút sự có mặt đông đảo các nhà đầu tư quốc tế như vậy.

Chuyến đi Nhật này về, tôi có làm một bài thơ chữ Hán theo thể thất ngôn tứ tuyệt đầu đề  là Phú Sỹ sơn nhất đáo, bài này được in trong cuốn Cảm Diêm Thần do nhà xuất bản Văn hóa Thông tin ấn hành, mà một số bạn đọc của BlogE đã nhận được đề tặng.

Bài thơ được trình bày thành các phần: Chữ Hán, Phiên âm Hán Việt, Chú dẫn, Dịch nghĩa tiếng Việt, Giải thích tiếng Anh.

富士山一到

富士山頭雲似雪　
亭車五合目晴天　
有緣河口湖相覽　
只是東京遇友賢.　
東京1990秋

Phú Sỹ sơn nhất đáo

Phú Sỹ sơn đầu vân tự tuyết

Đình xa Ngũ Hợp Mục tình thiên

Hữu duyên Hà Khẩu Hồ tương lãm

Chỉ thị Đông Kinh ngộ hữu hiền.

Đông Kinh, 1990 Thu

Chú dẫn:

- Phú Sỹ: núi Phú Sỹ, Nhật Bản

- Ngũ Hợp Mục: Cao trình thứ 5 trên đường lên đỉnh Phú Sỹ ở độ cao khoảng 2300 mét. Đến đây xe ô tô phải dừng lại. Muốn đi tiếp phải leo bộ.

- Tình thiên: trời nắng, ở Cao trình thứ 5 trời thường xuyên mây mù, nên nếu ai gặp trời nắng là người may mắn.

- Hà Khẩu Hồ: hồ nước dưới chân núi Phú Sỹ, có cảnh đẹp, suối nước nóng

- Đông Kinh: Tokyo

Dịch nghĩa:

Một lần đến núi Phú Sỹ

Vào mùa thu mây trên đỉnh núi Phú Sỹ trông giống như là tuyết.

Xe ô tô dừng lại ở cao trình thứ 5, trời hửng nắng.

May mắn nên được cùng nhau ngắm cảnh hồ Hà Khẩu,

Bởi vì ở Tokyo gặp được người bạn tốt.

Tokyo, Mùa Thu, 1990

English explaination:

Arriving to Fuji Mountain once

In autumn the cloud on Fuji Mount from distance, looks like as white snow,

Car stops at the 5^th Station, the sky change into sun shine; this is a sign of lucky.

Since having chance, we could together enjoy the scene of the River Mouth Lake,

Merely we have met good friends in Tokyo.

Tokyo, Autumn, 1990 
(TĐP)