14 tháng 4, 2014

Bài tập cổ nhân dịp tiễn Trần Hồng Kỳ đi sứ Mỹ


Trần Đông Phong

Trưa thứ Sáu 11-4-2014 Trần Hồng Kỳ hẹn mình và mấy người bạn uống rượu chia tay, tuần sau đi Mỹ. Ở quán WA đợi mãi chỉ có mình và Trần Hồng Kỳ, mấy cậu kia bận công tác và việc nhà. Trần Hồng Kỳ ăn ít, uống nhiều, trầm ngâm nghĩ về cảnh xa xôi sắp tới, tóc bac nhiều rồi, chuyến đi này có thể kéo dài tới hai nhiệm kì. Còn mình thì ăn nhiều, uống nhiều và nói nhiều, chủ yếu là các câu thơ cổ về chủ đề chia tay. Sau buổi đó mình hẹn sẽ có bài tập cổ gồm những câu thơ cổ về buổi chia tay hôm đó.

Tập cổ là thể loại thơ sử dụng các câu thơ cổ ghép lại để diễn ý, có thể sửa một vài chữ để hợp với tình hình cụ thể. Tập cổ ngày trước rất hay được sử dụng, càng tập hợp được nhiều câu, nhiều tác giả đời trước càng được đánh giá cao, chứng tỏ sự hiểu biết sâu rộng.
Bài tập cổ này gồm 23 câu trích từ 11 bài thơ của 8 tác giả của Việt Nam và thời Đường. Trong ngoặc đơn là tên tác giả và tên bài thơ gốc.
          Bài Tặng Uông Luân của Lý Bạch có sửa một số từ như Lý Bạch = Kim nhật, ngạn thượng = địa thượng, Đào Hoa đàm = Hồng Hà trường, Uông Luân = chư quân.
          Bài Vị thành của Vương Duy swarDwowng Quan = Mỹ bang.

Tống Trần Hồng Kỳ tây xuất Mỹ bang sứ sự

Nhân sinh hà xứ bất ly quần
(Lý Thương Ẩn, Đỗ công bộ Thục trung ly tịch)

Bái hội phi nan tích biệt nan

(Nguyễn Du, Tống Ngô Nhữ Sơn công xuất trấn Nghệ An)

Kim nhật thừa cơ tương dục hành
Hốt văn địa thượng hạo ca thanh
Hồng Hà trường thủy lưu thiên lý
Bất cập chư quân tống ngã tình
 (Lý Bạch, Tặng Uông Luân)
Khuyến quân cánh tận nhất bôi tửu
Tây xuất Mỹ bang vô cố nhân
(Vương Duy, Vị thành)
Cô phàm viễn ảnh bích không tận
Duy kiến trường giang thiên tế lưu
(Lý Bạch, Hoàng Hạc lâu tống Tân Tiệm chi Quảng lăng))
Sầu kiến chu hành phong hựu khởi
Bạch đầu lãng lý bạch đầu nhân
 (Bạch Cư Dị, Lâm giang tống Hạ Triêm)
Vạn lí quan hà khinh lữ huống 
Lưỡng ki sương tuyết phất chinh y
 
Tư tuân thức tạ quan phương vật
 
Chuyên đối toàn bằng trọng quốc uy
 (Ngô Thì Nhậm, Tống Khế hữu Bắc sứ)
Tương kiến thời nan biệt diệc nan
 (Lý Thương Ẩn, Vô đề)
Hải nội tồn tri kỷ
Thiên nhai nhược tỷ lân
Vô vi tại kỳ lộ
Nhi nữ cộng triêm cân
(Vương Bột, Tống Đỗ thiếu phủ chi nhậm Thục Châu)
Mạc sầu tiền lộ vô tri kỷ
Thiên hạ hà nhân bất thức quân
(Cao Thích, Biệt Đổng Đại)
Thử thời vô thanh thắng hữu thanh
                                                (Bạch Cư Dị, Tỳ bà hành)
Dịch:

Tiễn Trần Hồng Kỳ đi sứ về phía tây đến nước Mỹ

Đời người ở đâu mà không có cảnh lìa đàn.
Bình thường gặp nhau để chào hỏi thì dễ, nhưng khi chia tay mới thấy khó.
Hôm nay bạn lên máy bay để đi xa,
Chợt nghe thấy trên mặt đất có tiếng hát lớn
Sông Hồng chảy dài nghin dặm,
Không bằng tình cảm các bạn tiễn tôi.
Mời bạn hãy uống cạn chén rượu này,
Ngày mai đi về phía tây đến nước Mỹ, liệu có ai là cố nhân.
Hình ảnh xa xăm của cánh buồm cô độc đang dần khuất trong không gian xanh thẳm,
Chỉ thấy sông dài chảy đến ngang trời.
Buồn rầu nhìn con thuyền ra đi, gió lại nổi lên,
Trong sóng bạc đầu thấy người đầu bạc.
Nơi sông núi biên ải vạn dặm, coi nhẹ cảnh xa xôi.
Hai kỳ sương tuyết phất trên áo người đi xa.
Cách giao dịch chủ yếu nhờ vào quan sát sự việc.
Toàn bộ việc đối đáp, dựa vào lấy quốc uy làm trọng.
Lúc này gặp nhau đã khó, chia tay còn khó hơn.
Miễn là trong biển này, chúng ta vẫn còn là những người tri kỷ, hiểu nhau.
Thì dù phải xa cách nơi góc biển chân trời, chúng ta vẫn cảm thấy như ở bên nhau.
Trên con đường rẽ chia tay, đừng nên ủy mị
Như đám nữ nhi khóc lóc sụt sùi, nước mắt thấm ướt khăn.
Đừng buồn vì trên con đường trước mặt không có ai là tri kỷ,
Bởi vì trong thiên hạ còn ai là không biết anh.
Lúc này không có một lời nào còn hơn là biết bao nhiêu lời.
(TĐP, 14-4-2014)


24 nhận xét:

  1. Nặc danh21:49 14/4/14

    swarDwowng Quan = sửa Dương Quan

    Trả lờiXóa
  2. Nặc danh21:51 14/4/14

    Dòng 2 từ dưới lên, chữ thứ 4: có = nói

    Trả lờiXóa
  3. Nặc danh22:10 14/4/14

    Anh Trần Đông Phong siêu quá! Làm sao có thể tổng hợp bao nhiêu câu thành một bài liền một mạch? Mà chắc anh phải thuộc lòng hàng nghìn câu thơ cổ để có vốn mà rút ra những câu cần thiết. Bài hay quá

    Trả lờiXóa
  4. Nặc danh22:54 14/4/14

    Hay thế, đọc một lèo, phê luôn

    Trả lờiXóa
  5. Nặc danh22:55 14/4/14

    Anh Trần Hồng Kỳ sướng thật được tặng thơ hay quá

    Trả lờiXóa
  6. Nặc danh23:02 14/4/14

    Bài này tập hợp các câu thơ cổ thành một bài hoàn chỉnh, thể hiện công phu, có sáng tạo, chắc sẽ có sức sống lâu dài. Chúc mừng tác giả Trần Đông Phong.

    Trả lờiXóa
  7. Chiều nay vừa gửi bài cho BBT, tối đã thấy đăng trên Blog, rất cập nhật. Vừa hay làm xong bài dịch thơ theo thể lục bát:

    Tiến Trần Hồng Kỳ đi sứ nước Mỹ

    Đời người đâu chẳng lìa bầy
    Gặp nhau hồ dễ, biệt thời khó thay
    Khơi xa một một chuyến nhẹ thay
    Chợt nghe mặt đất tiếng ai vang trời
    Sông Hồng nghìn dặm chảy khơi
    Chẳng bằng tình bạn tiễn tôi ân cần
    Mời anh cạn chén rượu tràn
    Trời Tây, đất Mỹ cố nhân mấy người
    Buồm đơn ảnh khuất trùng khơi
    Sông dài chỉ thấy ngang trời biếc sâu
    Thuyền đi, gió nổi, rầu rầu
    Bạc đầu sóng cả bạc đầu người đi
    Xa xôi vạn dặm xá chi
    Hai kỳ tuyết phủ áo người đi xa
    Giao lưu xét việc ở ta
    Quốc uy làm trọng lúc ta đối người
    Hiểu nhau trong biển bạn tôi
    Góc trời xa mấy vẫn coi như gần
    Chia tay lối rẽ bên đàng
    Đừng như nhi nữ lệ hàng ướt mi
    Chớ buồn tri kỷ không người
    Không ai không biết anh ngày hôm nay
    Dưới trời mặt đất rộng thay
    Lúc đây lặng tiếng lại hay hơn lời.
    TDP

    Trả lờiXóa
  8. Nặc danh08:25 15/4/14

    Hay quá, rất cảm động , mà hào khí

    Trả lờiXóa
  9. Nặc danh19:18 15/4/14

    Đăng lại bài thơ có sửa vài chỗ cho sát với nguyên tác:

    Tiễn Trần Hồng Kỳ đi sứ Hoa Kỳ

    Đời người đâu chẳng lìa bầy
    Gặp chào thời dễ, biệt thời khó thay
    Hồng Kỳ vừa đáp chuyến bay
    Chợt nghe mặt đất tiếng ai vang trời
    Sông Hồng nghìn dặm chảy khơi
    Chẳng bằng tình bạn tiễn tôi ân cần
    Mời anh cạn chén rượu tràn
    Trời Tây, đất Mỹ cố nhân ai người
    Buồm đơn ảnh khuất trùng khơi
    Sông dài chỉ thấy ngang trời biếc sâu
    Thuyền đi, gió nổi, rầu rầu
    Bạc đầu sóng cả, bạc đầu người đi
    Xa xôi vạn dặm xá chi
    Hai kỳ tuyết phủ áo người đi xa
    Giao lưu xét việc ở ta
    Quốc uy làm trọng lúc ta đối người
    Gặp nhau đã khó trên đời
    Chia tay càng khó lúc này nói chi
    Hiểu nhau trong biển bạn tôi
    Góc trời xa mấy vẫn coi như gần
    Chia tay lối rẽ bên đàng
    Đừng như nhi nữ lệ hàng ướt mi
    Chớ buồn tri kỷ không người
    Không ai không biết anh ngày hôm nay
    Dưới trời đất rộng, đường dài
    Lúc đây lặng tiếng lại hay hơn lời.
    (Trần Đông Phong chuyển thơ)
    14-4-2014

    Trả lờiXóa
  10. Nặc danh19:23 15/4/14

    Anh Phong ơi quán WA ở đâu, anh mời em một bữa ở đấy để nghe anh đọc bài thơ này. Em không hiểu bài chữ cổ, nhưng em thích bài dịch thơ lắm. Cả 2 bản thơ đều hay, bản sau chi tiết hơn.

    Trả lờiXóa
  11. Nặc danh22:16 15/4/14

    Tôi biết quán WA ở đâu rồi, là quán Nhật, khá đắt, ai khao tôi một bữa tôi sẽ chỉ cho

    Trả lờiXóa
  12. Nặc danh22:38 15/4/14

    Phần nguyên tác của bài tập cổ:

    送陈红旗西出美邦使事

    人生何处不离群
    (李商隐,杜工部蜀中離席)
    拜会非难惜别难
    (阮攸 ,送吳汝山公出乂安)
    旗友乘舟相欲行
    忽闻地上浩歌声
    红河流水长天理
    不及诸群送我情
    (李白,贈汪倫)
    劝群更尽一杯酒
    西出美关无故人
    (王維, 渭城曲)
    孤帆远影碧空尽
    惟见长江天际流
    (李白,黄鹤楼送孟浩然之广陵)
    愁见舟行风又起
    白頭浪里白頭人
    (白居易,臨 江 送 夏 瞻)
    万里关河轻旅况
    兩朞霜雪拂征衣
    咨詢式藉觀方物   
    專對全憑重國威
    (吳時任,送契友北使)
    相见时难别亦难
    (李商隐, 无题)
    海內存知己
    天涯若比鄰
    無為在歧路
    兒女共沾巾
    (王勃,送杜少府之任蜀州)
    莫愁前路無知己
    天下誰人不識君
    (高適,別董大) 
    此时无声胜有声
    (白居易,琵琶行)

    陈东风集古
    TĐP

    Trả lờiXóa
  13. Nặc danh22:49 15/4/14

    Đắt cũng chỉ là muỗi đốt inox đối với anh Phong, nhà giàu tiếc gì con lợn con, em thích ngồi GLK của anh Phong, đi ăn quán WA, nghe thơ tiễn anh Kỳ.

    Trả lờiXóa
  14. Nặc danh22:50 15/4/14

    Cười hì hì

    Trả lờiXóa
  15. Nặc danh08:58 16/4/14

    Phần tiếng Anh:
    Seeing off Tran Hong Ky on western journey for diplomatic mission in USA

    In the life the separation happens everywhere
    It is easy to meet each other to have greeting, however it is difficult to make farewell.
    Friend Ky takes an airplane to be going to take off,
    Suddenly hears a far sound of singing on land.
    The Red river flow with the length of thousands miles,
    But it could not compare with your sentiment to see off me.
    Please to finish the bottle of wine,
    Tomorrow on western journey in American land who will be your old friend.
    The far image of an alone sail gradually has ended in blue space,
    Finally it is seen that the long river is flowing till the horizontal of the sky.
    It is sad to look the ship has gone when the wind started.
    On white top waves there is a white head man.
    You do not care the distant situation of ten thousand miles.
    For two terms of diplomatic mission how much snow fall on your coat.
    In diplomatic relationship you should base on watching real and detailed events.
    In all discussions with partners the national prestige is emphasize.
    For this time it is difficult to meet each other, but it is also difficult to say goodbye.
    If in this sea it exist friends, who understand each other as you and me,
    At the far place as the Sky angle we still feel close each other as neighbors.
    On the separating point of way, should not do that
    Like children, women cry and make wet the towels.
    Should not be sad to think that on the front way there are not heart to heart friends,
    Because under the Sky there are not anybody, who do not know you.
    In this circumstance talk less is better than talkative.
    (Tran Dong Phong translation)

    Trả lờiXóa
  16. Nặc danh15:23 24/4/14

    Kỳ đi làm Đại sứ ta tại Hoa Kỳ à? Do ai bổ nhiệm? Kỳ thay Đại sứ Nguyễn Quốc Cường à? Sao lại nói rằng: Tiễn Kỳ đi sứ Mỹ.

    Trả lờiXóa
  17. Nặc danh08:07 25/4/14

    Đúng là 4 bài của TĐP thật.

    Trả lờiXóa
  18. Nặc danh08:07 25/4/14

    Xem được

    Trả lờiXóa
  19. Nặc danh15:53 25/4/14

    Mấy người bạn của tôi nói BlogE rất hay

    Trả lờiXóa
  20. Nặc danh18:23 2/3/15

    Đây là bài tập cổ chuẩn. Cụ Vũ Khiêu muốn tập cổ Đường thi thì nên tham khảo bài này. Trích dẫn tác giả, tác phẩm thì ai nói vào đâu được.

    Trả lờiXóa
  21. Nặc danh18:25 2/3/15

    Ôi lại bàn đến chuyện bác VK tặng thơ HH KD à!

    Trả lờiXóa
  22. Nặc danh18:27 2/3/15

    Ừ, thì cụ VK tặng HH KD đôi câu đối, mà một câu lấy nguyên câu thơ của Lý Bạch, mà chẳng trích dẫn gì cả. lẽ ra phía dưới tớ giấy đỏ, cụ viết mấy chữ nhỏ: Lý Bạch, Thanh Bình Điệu như TĐP viết ở đây thì ai nói gì

    Trả lờiXóa
  23. Nặc danh19:23 3/3/15

    "Bài tập cổ nhân dịp tiễn Trần Hồng Kỳ đi sứ Mỹ" đã được xuất bản và in trong cuốn Dạ trung tản ngâm do Nhà xuất bản Văn hóa thông tin ấn hành

    Trả lờiXóa

Bạn có thể nhận xét không cần là thành viên, và nên góp ý lành mạnh, trung thực. Chọn nhập vai trong danh sách phía dưới khung nhận xét.