Thượng tướng Chu Văn Tấn

Đã từng có một thời gian dài gắn bó với Thái Nguyên, nhưng những gì tôi biết về Thượng tướng Chu Văn Tấn thật ít ỏi. Mấy mươi năm qua, những thông tin về cuộc đời và sự nghiệp của vị thủ lĩnh Đội Cứu quốc quân 2, người Bí thư Khu ủy Việt Bắc năm xưa dường như bị bao phủ trong màn sương hư hư thực thực. Vì thế, đọc được bài viết này trên bee.net của tác giả TRẦN KIẾN QUỐC, tôi không thể không post lên blogE để các bạn độc giả biết thêm một số tư liệu về ông, một nhân vật đặc biệt của lịch sử quân sự  và đất nước Việt Nam thế kỷ 20 (BBT)

VỊ BỘ TRƯỞNG QUỐC PHÒNG ĐẦU TIÊN

ĐẦU TIÊN CỦA NƯỚC VNDCCH

Trong kí ức nhiều người chỉ biết ông Phan Anh là Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên rồi sau là ông Võ Nguyên Giáp. Nhưng thật ra, vị Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên là một nhân vật đặc biệt khác.. 

Vô tình có mặt ở Bắc Sơn vào ngày 27/9 năm rồi, thấy cờ quạt giăng khắp lối, còn bà con thì ăn mặc quần áo mới và vẻ mặt ai cũng vui như Tết. Thắc mắc được giải thích, năm nào cứ vào dịp này, bà con các dân tộc ở Bắc Sơn đều ăn mừng ngày Khởi nghĩa Bắc Sơn. 

Ngồi bên các vị cao niên lão thành, được nghe nhiều chuyện tưởng như kì tích... 

"Con hùm xám Bắc Sơn" 

Ngày 22/9/1940, quân Nhật tấn công vào Lạng Sơn. Quân Pháp hoảng loạn đã tháo chạy qua châu Bắc Sơn (ngày đó bao gồm cả Võ Nhai). Nhân thời cơ này, ông Chu Văn Tấn chỉ huy một nhóm đồng bào dân tộc bất ngờ cướp súng của tàn quân tại đèo Tam Canh, tự vũ trang cho mình. 

Năm hôm sau, ngày 27/9, thấy thời cơ đã đến, Đảng bộ Bắc Sơn đã lãnh đạo quần chúng nổi dậy, tấn công đồn Mỏ Nhài, giải tán chính quyền địch, xây dựng chính quyền cách mạng. 

Làm chủ huyện lỵ Bắc Sơn được gần một tháng nhưng sau đó Nhật lại thoả hiệp với Pháp. Ngày 25/10/1940, chúng quay lại đàn áp, dồn dân vào thung lũng Tràng Xá rộng chỉ 1,3 km2 rồi tàn sát, giết hại, đốt phá, cướp bóc tài sản. Đến 28/10/1940, quân Pháp chiếm lại đồn Mỏ Nhài. Khởi nghĩa Bắc Sơn coi như bị dập tắt.

 Không chịu khuất phục, lực lượng còn lại rút vào rừng, tổ chức thành Đội du kích Bắc Sơn.

 Hội nghị Trung ương 7 tại làng Đình Bảng, Bắc Ninh tháng 11/1940 đã thống nhất: Phát huy truyền thống Khởi nghĩa Bắc Sơn, tiếp tục duy trì Đội Du kích Bắc Sơn (sau là Cứu quốc quân 1). Phụ trách chung giao đồng chí Phùng Chí Kiên, chỉ huy trưởng - Lương Văn Tri, chỉ huy phó - Chu Văn Tấn.

 Ngay sau đó, ông Chu Văn Tấn nhận nhiệm vụ đưa "thượng cấp" Trần Đăng Ninh, Hoàng Quốc Việt, Trường Chinh từ Võ Nhai lên đến Pắc Bó. Chuyến đi gian nan nhưng tới đích an toàn. Tháng 4/1941, sau khi về nước, Bác Hồ triệu tập Hội nghị Trung ương 8 tại Pắc Bó.

 Cuối tháng 6/1941, 4.000 quân Pháp cùng lính khố xanh, khố đỏ mở cuộc càn quét lớn vào Bắc Sơn hòng tiêu diệt cơ quan đầu não của Việt Minh. Ban chỉ huy Cứu quốc quân họp khẩn cấp tại Khuổi Nọi (xã Vũ Lễ), hạ quyết tâm chiến đấu, bảo vệ cán bộ.

 Đội Cứu quốc quân 1 chiến đấu anh dũng, phá một số trận càn lớn. Do chênh lệch lực lượng, Ban lãnh đạo Căn cứ Bắc Sơn - Võ Nhai quyết định để lại 1 tiểu đội chặn đối phương, còn 2 tiểu đội phá vòng vây, rút lên Cao Bằng.

 Ngày 19/8/1941, cánh quân của Phùng Chí Kiên và Lương Văn Tri qua Pò Kép (châu Na Rì, Bắc Kạn) bị phục kích nhưng thoát. Ngày 21/8, đơn vị lại bị phục kích tại xã Bằng Đức trên đường đi Cao Bằng. Lương Văn Tri bị thương rồi hy sinh.

 Phùng Chí Kiên mặc dù bị thương nặng, vẫn anh dũng ở lại bắn chặn đối phương đến viên đạn cuối cùng. Ông bị bắt. Ngày 22/8/1941, chúng chặt đầu ông rồi đem cắm ở đầu cầu Ngân Sơn.

 Giặc Pháp điên cuồng vì viên chỉ huy Cứu quốc quân 1 Chu Văn Tấn vẫn còn sống. Chúng ghét cay ghét đắng, gọi ông là "Con hùm xám Bắc Sơn" và quyết tìm diệt.

Nhưng 30 năm sau mới được diện kiến 

Biết bà Nguyễn Thị Xuân Phượng, người từng phiên dịch cho ông Gérald Guillaume, đạo diễn người Pháp, từng sang Việt Nam làm bộ phim tài liệu "Hồ Chí Minh - chân dung 1 lãnh tụ", thời gian 1967-68. Chúng tôi đã có cuộc trò chuyện thú vị với bà qua điện thoại.

 Bà Phương năm nay đã 81 tuổi, chủ "Galery Lotus" tại đường Pasteur, Q1, TP.HCM.

... Ông Gérald Guillaume vốn là 1 đảng viên Cộng sản Pháp. Sau khi làm xong kịch bản và quay những thước phim nhựa tư liệu về Cụ Hồ, ông đề đạt với Bác nguyện vọng muốn làm thêm bộ phim về một nhân vật lãnh đạo khác nhưng phải "rất Việt Nam". Nghe xong, Bác vui vẻ nói:

 - Được thôi, đồng chí Vũ Kỳ sẽ lo thủ tục đưa đoàn lên Việt Bắc, làm phim về "Hùm xám Bắc Sơn"!

 - Thưa Chủ tịch, vậy "Hùm xám Bắc Sơn" là ai?

 - Đồng chí cứ đi, gặp và tìm hiểu sẽ biết con người này!

 Vậy là bà Phượng được tháp tùng đạo diễn Gérald Guillaume lên Thái Nguyên, vào Bộ tư lệnh Quân khu 1. Đoàn làm phim được Thượng tướng Chu Văn Tấn tiếp đón thịnh tình. Sau đó đích thân ông đưa đoàn về phỏng vấn và thực hiện quay tại Phú Thượng quê hương ông, rồi dẫn đi lấy tư liệu ở các địa danh lịch sử mà Đội Du kích Bắc Sơn từng chiến đấu.

 Sau khi trở về Hà Nội, Gérald Guillaume tâm sự thế này: "Ông Chu Văn Tấn là một con người vĩ đại  theo đúng nghĩa của từ này!'.

 Sau này, phim "Con hùm xám Bắc Sơn" được chiếu rộng rãi tại các trung tâm huấn luyện quân sự và các trường quân sự tại Pháp.

 Vậy là phải 30 năm sau, những sĩ quan Pháp mới biết được chân dung "Con hùm xám" từng làm cho họ mất ăn, mất ngủ một thời!

 Vị Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên

Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, Hồ Chủ tịch long trọng tuyên bố ra đời nước Việt Nam DCCH.

Nước Việt Nam mới trước muôn vàn khó khăn. Ngày 23/9 bắt đầu cuộc kháng chiến ở Nam bộ; ở miền Bắc, Tàu Tưởng đưa hàng vạn quân vào "giải ráp quân Nhật", giặc Pháp theo chân Đồng minh trở lại... Cụ Hồ đã giao nhiệm vụ cho ông Chu Văn Tấn làm Bộ trưởng Quốc phòng của Chính phủ lâm thời.

 Chu Văn Tấn người dân tộc Nùng, sinh năm 1910, ở Phú Thượng, Võ Nhai. Tốt nghiệp tiểu học ở Thái Nguyên năm 1927, ông từng đi dạy học ở Bắc Hà. Thời gian 1931-32, được giác ngộ cách mạng, ông làm nhân viên địa chính và cai quản lính dõng (châu đoàn) cho Pháp để vận động công nhân, phu phen chống áp bức, chống sưu cao thuế nặng.

 Năm 1936, ông được kết nạp Đảng. Tháng 2/1941, là Xứ ủy viên Bắc kỳ, ông tham gia chỉ huy Đội Cứu quốc quân 1. Tháng 9/1941, là trung đội trưởng Cứu quốc quân 2. Tháng 8/1945, ông tham gia Ban lãnh đạo Tổng khởi nghĩa. Ông là Bộ trưởng Quốc phòng đến 2/3/1946.

Năm 1948, ông làm Khu trưởng Khu 4 rồi Chiến khu 1, Bí thư khu ủy. Đầu năm đó, ông được phong quân hàm thiếu tướng cùng với 10 tướng lĩnh khác. Từ năm 1949 đến năm 1954, ông làm Khu trưởng, Bí thư khu ủy Liên khu Việt Bắc, Chánh án Tòa án Quân sự, Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến hành chính Liên khu Việt Bắc.

 Chẳng thế cho tới giờ, trong nhân dân Căn cứ địa Việt Bắc vẫn còn lưu truyền câu chuyện: Trước ngày diễn ra Chiến dịch Điện Biên Phủ, Bác cho gọi ông Võ Nguyên Giáp, ông Chu Văn Tấn và ông Phạm Văn Đồng lên giao nhiệm vụ. Bác nói đại ý:

 Chú Giáp là tướng chiến trường - "Tướng quân tại ngoại", đi chiến dịch lần này được thay tôi ra mọi quyết định. Chắc thắng mới đánh! Chú Tấn ở lại giữ Chiến khu - đầu não của Trung ương Đảng và Chính phủ; nếu để mất Chiến khu là mất hết. Còn chú Đồng có nhiệm vụ đi vận động nhân dân Khu 3, Khu 4 góp nhân tài, vật lực cho tiền tuyến…
(Sưu tầm)