Gần đây có người chỉ ra rằng, thực ra thời gian cần thiết để lấp đầy
khoảng cách về thu nhập bình quân đầu người (TNBQĐN) giữa Việt Nam và các nước
trong khu vực không thực sự lớn như chúng ta vẫn được biết đến (chẳng hạn WB cho rằng
cần 145, thậm chí 158 năm, để Việt Nam đuổi kịp Singapore), nếu trong tính toán chúng ta sử
dụng tốc độ tăng trưởng TNBQĐN của Việt Nam và các nước này trong giai đoạn
1990-2010, thay vì dùng giai đoạn 2001-2007 như WB đã tính toán. BlogE xin giới thiệu bài phân tích của Tiến sĩ Phan Minh Ngọc, một chuyên gia kinh tế đang làm việc tại Ngân hàng Sumitomo Mitsui, Chi nhánh Singapore để các bạn độc giả biết thêm về vấn đề này (BBT).
Tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người
của một số nước Đông Nam Á
|
||||||
(Đô la
Mỹ)
|
Theo tỷ giá hiện tại
|
Theo sức mua
ngang giá (PPP)
|
||||
1990
|
2010
|
Tăng (lần)
|
1990
|
2010
|
Tăng (lần)
|
|
Việt Nam
|
98
|
1.224
|
12,5
|
654
|
3.185
|
4,9
|
Singapore
|
11.841
|
41.987
|
3,5
|
18.225
|
57.791
|
3,2
|
Indonesia
|
620
|
2.950
|
4,8
|
1.450
|
4.304
|
3,0
|
Thái
Lan
|
1.495
|
4.613
|
3,1
|
2.841
|
8.500
|
3,0
|
(Nguồn: Ngân hàng Thế giới (WB)
Theo bảng trên thì TNBQĐN của Việt Nam tăng tới 12,5 lần trong khoảng
1990-2010, bỏ xa các nước khác trong bảng. Trong khi đó, trong 20 năm này GDP
thực của Việt Nam
(tính bằng đồng theo giá cố định) chỉ tăng ở mức 4,4 lần (với tốc độ tăng
trưởng GDP thực trung bình là 7,4%/năm). Vì mức tăng dân
số trong 20 năm này là 1,3 lần, nên rốt cuộc mức tăng TNBQĐN tính bằng đồng
theo giá cố định chỉ còn 3,4 lần (=4,4/1,3).
Vì thế, mức tăng TNBQĐN tới 12,5 lần trong vòng 20 năm là một mức tăng thần
kỳ. Vậy sự thần kỳ này do đâu mà có?
Trong bài này ta sẽ “dựng lại” cách tính TNBQĐN để tìm câu trả lời. TNBQĐN
tính bằng đô la Mỹ theo giá hiện tại (như Bảng 1) được tính theo công thức sau:
Mức tăng GDP tính bằng đô la Mỹ theo giá hiện tại = (Mức tăng GDP thực) x
(Mức tăng chỉ số giảm phát GDP) / (Mức tăng tỷ giá tiền đồng) (1)
Mức tăng TNBQĐN = (Mức tăng GDP tính bằng đô la Mỹ theo giá hiện tại) / (Mức
tăng dân số) (2)
Chỉ số giảm phát GDP (GDP deflator) của Việt Nam tăng tới 11,3 lần trong thời kỳ
1990-2010. Như nói ở trên, trong cùng thời kỳ này, GDP thực tăng 4,4 lần và dân
số tăng 1,3 lần. Ngoài ra, tỷ giá tiền đồng tăng 3 lần trong cùng thời kỳ (số
liệu search trên internet).
Đưa các số liệu này vào các công thức (1) và (2), ta có mức tăng GDP tính
bằng đô la Mỹ theo giá hiện tại là 16,6 lần, và mức tăng TNBQĐN là 12,7 lần,
rất sát với mức mà WB tính như ở Bảng 1 (khác biệt có thể chỉ do làm tròn số). Điều
có ý nghĩa hơn là ta đã thấy được dấu vết dẫn đến sự tăng trưởng “thần kỳ” của
TNBQĐN của Việt Nam.
Đó chẳng qua là do chỉ số giảm phát GDP của Việt Nam tăng quá nhanh (bởi lạm
phát cao), tới 11,3 lần trong 20 năm, làm cho GDP tính bằng đồng theo giá hiện
tại tăng tới 49,7 lần (4,4x11,3), trong khi tỷ giá tiền đồng tăng chậm hơn nhiều, 3 lần,
trong 20 năm.
Nói cách khác, chính lạm phát cao trong khi tiền đồng bị phá giá với tốc độ
nhỏ hơn nhiều (tức tiền đồng lên giá thực rất mạnh) là nguyên nhân chính làm
cho GDP bình quân đầu người tính bằng đô la Mỹ/người ở Việt Nam đã tăng một cách thần kỳ.
Với phát hiện này, ta có thể thấy rằng so sánh thu nhập bình quân đầu người
tính bằng đô la Mỹ theo giá hiện tại, và dự tính mức tăng của nó giữa các nước
khác nhau để thấy được khoảng cách tụt hậu giữa các nước thực ra sẽ không mang
lại kết quả có ý nghĩa lắm, khi tốc độ lạm phát và phá giá bản tệ không được
tính đến (controlled). Nếu chỉ đơn giản vậy thì con đường ngắn nhất để những
nước tụt hậu như Việt Nam
rút ngắn khoảng cách về thu nhập bình quân sẽ là việc tạo ra lạm phát cao trong
khi áp dụng một tỷ giá chính thức ổn định hoặc biến động không đáng kể trong
nhiều năm.
Với cách thức này, thậm chí Việt Nam có khi chỉ cần chừng chục năm để đuổi
kịp Singapore, chứ không phải là 158 năm hay 145 năm như người ta chỉ ra!
Do nhược điểm lớn của việc tính/so sánh thu nhập bình quân đầu người dựa vào
GDP tính bằng đô la Mỹ theo giá hiện hành, WB và các tổ chức thế giới mới phải
đưa thêm tính toán áp dụng PPP như trong Bảng 1. Và theo bảng này thì PPP trên
đầu người của Việt Nam chỉ tăng 4,9 lần trong 20 năm, không quá khác biệt so
với khi tính theo tốc độ tăng trưởng GDP thực tính gộp trong 20 năm này (4,4
lần).
Với các tính toán dựa vào tốc độ tăng trưởng GDP thực hay PPP như thế này
thì sẽ chẳng còn phép thần kỳ nào cho Việt Nam, và còn khá lâu Việt Nam mới
đuổi kịp Indonesia, chưa nói đến Thái Lan, càng không dám nói gì đến Singapore.
TS PHAN MINH NGỌC
Chúng ta đang ở đâu? Có lẽ mọi sự tuyên truyền của Nhà nước đều là ảo hết. Sao không chỉ cho dân chúng thấy, chúng ta đang ở vùng trũng nhất khu vực về mọi mặt. Sau 1975, sự hoang tưởng về chiến công chống Mỹ đã khiến Việt Nam thụt lùi và thất bại toàn diện... Điều quan trọng là học bài học quá khứ gần, thì dường như chính quyền Việt Nam đang cố tình nhắm mắt làm ngơ...
Trả lờiXóaNhững nhà lãnh đạo của ta chỉ giỏi làm chính trị, không được đào tạo bài bản về kinh tế, nên kiến thức và khả năng kỹ trị - một điều tối cần thiết đối với người lãnh đạo quốc gia trong kinh tế thị trường rất hạn chế. Các quan chức từ địa phương tới Trung ương, chỉ giỏi nịnh hót để leo lên cao nên không có thực lực giải quyết những vấn đề đòi hỏi mang tính quy luật. Theo tính toán của một sinh viên ở thành phố Hồ Chí Minh, nếu kinh tế Việt Nam luôn tăng trưởng với tốc độ 7% năm và kinh tế Singapore chỉ tăng trưởng với tốc độ 5% năm thì tính từ năm 2013, phải 190 năm nữa chúng ta mới đuổi kịp Sing. Khoảng cách có vẻ ngày càng xa hơn, không còn là 158 hay 145 năm nữa.
Trả lờiXóa