Núi Đôi núi - Núi Đôi thơ

Ngô Văn Bình - Phạm Huy Tưởng

Ai đã từng yêu thơ, đã từng cắp sách đến trường mấy mươi năm lại đây không thể không biết tới bài thơ Núi Đôi. Bài thơ đã được in đi in lại trong các tuyển tập thơ, được đưa vào sách giáo khoa và được ngâm, diễn trên sóng phát thanh, sóng truyền hình cả ngàn lần. Đó là một bài thơ hay, bài thơ mà nói đến thơ ca kháng chiến, thơ ca thời 9 năm không thể không nhắc tới... Bài thơ là câu chuyện tình trong chiến tranh giữa một anh bộ đội và một cô thôn nữ. Câu chuyện tình thật đẹp, thật thơ nhưng cũng thật xa xót, buồn thương, bi tráng. Câu chuyện tình thời chinh chiến của anh chiến sĩ tuổi đôi mươi và người con gái mới mười bảy "trẻ nhất làng" ấy đã và sẽ được người đời sau nhớ, thuộc dài dài. Núi Đôi xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn - Hà Nội     Và chính nhờ có bài thơ mà người ta biết tới tên tuổi nhà thơ Vũ Cao, biết tới Núi Đôi - một ngọn núi mà trước khi có bài thơ cùng tên với nó chưa hề có trên bản đồ nước Việt.     Nhà thơ Vũ Cao và vợ     Nhà thơ Vũ Cao (1922-2007) tên thật là Vũ Hữu Chỉnh quê tại xã Liên Minh, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Ông tham gia quân đội từ khi còn rất trẻ, từng là phóng viên chiến trường của Quân đội Nhân dân thời kháng chiến chống thực dân Pháp, Tổng biên tập tạp chí Văn nghệ Quân đội, Giám đốc Nhà xuất bản Hà Nội. Ông được Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2001. Gia đình ông nổi tiếng là một gia đình văn nghệ; chú ruột, hai em ruột và vợ ông đều là nhà thơ, nhà văn. Trong đó có nhà văn Vũ Tú Nam từng giữ cương vị Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. Liệt sĩ Trần Thị Bắc, hình tượng  Nữ du kích trong bài thơ “Núi Đôi”     Bạn đọc biết đến ông qua những trang văn đẹp như “Một đoạn thư Sông Đà” và các tập thơ Đèo Trúc, Núi Đôi... Với bài thơ Núi Đôi, ông kể : Ông đã từng hoạt động nhiều năm ở vùng trung du Bắc Bộ thời  9 năm. Hòa bình lập lại, ông trở về "thực tế" tại đây và "tóm" được hình ảnh "núi chồng núi vợ đứng song đôi" và viết thành bài thơ. Núi Đôi là một ngọn núi nhỏ nằm ở xã Phù Linh thuộc huyện Sóc Sơn, ngoại thành Hà Nội - huyện có sân bay quốc tế Nội Bài, đền Sóc thờ Phù Đổng Thiên Vương (Thánh Gióng) và Học viện Phật giáo Việt Nam (mới khánh thành). Xã Phù Linh, xã có Núi Đôi nằm kề thị trấn Đa Phúc (huyện lỵ huyện Sóc Sơn) có năm thôn, trong đó có làng Xuân Dục, vì thế trong bài thơ có câu Mỗi bận dân công về lại hỏi/ Ai người Xuân Dục Núi Đôi chăng?     Núi Đôi không cao, chỉ nhỉnh hơn một quả đồi, tuy thế phong cảnh ở đây thật hữu tình với "đồi thông, bờ cỏ, con đường quen" và đồng lúa, mái chùa, tháp chuông ẩn hiện xa xa. Bài thơ có đoạn : Lối ta đi giữa hai sườn núi Đôi ngọn nên làng gọi Núi Đôi Em vẫn đùa anh: sao khéo thế Núi chồng núi vợ đứng song đôi !        Xung quanh Núi Đôi, xung quanh bài thơ Núi Đôi và xung quanh nhà thơ Vũ Cao người ta đã "dệt" nên nhiều giai thoại, nhiều câu chuyện tình thật mộng, thật thơ, nhằm trả lời câu hỏi ai là người con trai, ai là người con gái trong câu thơ :  Bảy năm về trước, em mười bảy Anh mới đôi mươi trẻ nhất làng Xuân Dục Đoài Đông hai cánh lúa Bữa thì em tới, bữa anh sang     Những câu hỏi vẫn còn là những "nghi án văn chương", những giai thoại mộng có, thật có vẫn tiếp tục được kể trong sự ngậm ngùi "Núi vẫn đôi mà anh mất em"...  "Núi Đôi mãi mãi vẫn là Núi Đôi". Núi   Đôi núi sẽ trường tồn cùng Núi Đôi thơ !                             (Theo Đất Mũi)