Bài viết kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam – Nhật Bản (Phần 2)

Trần Đông Phong

Đầu năm nay tôi có dịp may tham gia một đoàn đi Nhật, cũng là lấp chỗ trống cho một thành viên vắng đột xuất. Lần đi này  ghi lại trong tôi một sự kiện ấn tượng, mà qua đó tôi đã làm một bài thơ. Chuyến này chúng tôi bay thẳng Hà Nội – Nagoya. Ngày nay sướng thật, chỉ tính riêng đi Nhật đã có 3 tuyến bay thẳng non-stop từ Việt Nam đến 3 thành phố lớn là Tokyo, Nagoya và Fuluoka. Chả bù cho hơn hai chục năm trước tất cả đi Bangkok bằng máy bay Thái, rồi muốn đi đâu thì đi. Xuống máy bay lấy hành lý, làm thủ tục nhập cảnh, mới qua kiểm tra hành lý đã thấy tấm biển tên đoàn thấp thoáng ngoài cửa. Ngay cửa ra mấy người của đối tác đứng nghiêm chỉnh cúi chào theo kiểu Nhật rất trịnh trọng, bắt tay từng người vui vẻ. Bắt tay hết lượt tôi chợt cảm thấy người đầu tiên rất quen, quay lại nhìn kỹ hóa ra là người quen đã gặp trong lần đi Nhật trước. Đó là Nakanishi Hirota, phiên âm Hán Việt là Trung Tây Hoành Thái. Thế đấy người Nhật đến nay vẫn dùng mấy nghìn chữ Hán trong văn tự viết hàng ngày.

Hơn mười năm trước tôi đến Tokyo và cũng được chính Nakanishi đón và đưa đi làm việc suốt chuyến công tác. Ngoài thời gian làm việc chúng tôi còn đi thăm pháo đài Nagoya (Nagoya Castle), rồi cặp đôi đấu bóng bàn với nhóm sinh viên Mã Lai. Lần này cũng vậy, anh đón và cùng đi nhưng bắt đầu từ Nagoya, qua Nagasaki rồi đến Fukuoka. Trong buổi chiêu đãi tối đầu tiên chúng tôi có dịp trao đổi lại chuyện cũ. Anh vẫn còn nhớ cháu Hoa chơi bóng bàn rất giỏi, vô địch Hà Nội và rất thán phục khi biết cháu đã tốt nghiệp MBA và đang làm ở Mỹ. Kể ra mới biết, từ đó Naganishi đã sang làm việc cho Jetro thành phố Hồ Chí Minh trong 4 năm và vừa mới trở lại Nhật được hơn tháng. Còn tôi từ đó cũng qua Nhật vài lần, thế mà hoàn toàn không có thông tin gì về nhau. Đêm đó tôi không ngủ và đặt vần cho một bài thơ chữ Hán, gọi là Cảm Diêm Thần, theo thể Đường luật, thất ngôn bát cú. Đến 2 giờ sáng thì hoàn thành. Sáng hôm sau trong lúc ngồi ăn sáng buffet tôi viết bài thơ ra giấy ăn bằng chữ Hán và đưa cho Nakanishi. Theo chương trình, ban ngày làm việc, tối đối tác mời cơm, suốt chuyến đi có 5 buổi cơm tối với các đối tác khác nhau. Sau lời chào hỏi xã giao, là phía bạn đánh tiếng, nghe nói ông có bài thơ. Thế là tôi lại viết lên giấy ăn đưa cho các bạn. Họ rất thích vì đọc hiểu chữ Hán là bình thường đối với người Nhật, nhưng ngày nay họ không phân biệt được bằng trắc, cũng như phát âm khác hẳn. Trong chuyến đi này trong lúc đợi xe ra sân bay còn non 1 tiếng đồng hồ, tôi cũng kịp bắt taxi đi thăm pháo đài Kokura ở Kitakyusiu

Bài thơ này in trong cuốn thơ của tôi lấy cùng đầu đề là Cảm Diêm Thần. Dưới đây là bài thơ đó. Cũng như các bài khác, bài thơ này được trình bày gồm các phần: Chữ Hán, Phiên âm Hán-Việt, Dịch nghĩa tiếng Việt, Chú dẫn, Tiếng Anh. Ngoài ra, trong bài viết này còn giới thiệu bài thơ dịch của Nguyễn Đặng Ân, ông anh họ tôi, vốn là giáo sư triết học của Đại học sư phạm Hà Nội, học đại học ở Nam Ninh, Quế Lâm, sang Liên Xô làm Phó tiến sỹ Triết học, về hưu mười mấy năm, nhưng vẫn được mời đi các tỉnh để giảng môn triết học cho các lớp chính trị sau đại học ở các tỉnh, thực chất là dán tem bằng cấp, thời nay còn ít giáo sư triết học lắm.

贈中西宏太 (Nakanishi Hirota) ASEAN Japan Center　

愛知輕雪漸春份　
忽見中西我故人　
名古屋城歡在會　
東京舊日億曾看　
東南亞會金鄰寶

越日邦交好意真　
十载重逢難别语
遥遥海水感鹽脣.
名古屋2013一月

Tặng Trung Tây Hoành Thái (Nakanishi Hirota) ASEAN Japan Center

Ái Tri khinh tuyết tiệm xuân phần
Hốt kiến Trung Tây ngã cố nhân
Danh Cổ Ốc thành hoan tái hội
Đông Kinh cựu nhật ức tằng khan
Đông Nam Á Hội kim lân bảo

Việt Nhật bang giao hảo ý chân
Thập tải trùng phùng nan phân thủ
Hải thủy dao dao cảm diêm thần.
Danh Cổ Ốc, 2013 nhất nguyệt

Chú dẫn:

- ASEAN Japan Center: Trung tâm ASEAN Nhật Bản có trụ sở ở Tokyo, là tổ chức quốc tế xúc tiến đầu tư, thương mại, du lịch do Chính phủ Nhật Bản và ASEAN thành lập.

- Trung Tây: tên đầy đủ là Trung Tây Hoành Thái, phiên âm Hán Việt của Naganishi Hirota, đại diện của Trung tâm ASEAN Nhật Bản.

- Ái Tri: tỉnh Aichi, Nhật Bản.

- Danh Cổ Ốc: thủ phủ của tỉnh Aichi nơi tác giả và Naganishi gặp lại nhau tháng Giêng năm 2013.

- Đông Kinh: Tokyo nơi tác giả và Naganishi gặp nhau lần đầu.

- Đông Nam Á Hội: ASEAN.

Dịch nghĩa:

Tặng Nakanishi Hirota, Trung tâm ASEAN-Nhật Bản

(Đến) Aichi trong cảnh tuyết rơi nhẹ, (trời) đang chuyển sang mùa xuân.

Chợt nhìn thấy Naganishi Hirota người bạn cũ (đợi đón mình ở sân bay Nagoya).

(Chúng ta) vui mừng vì gặp lại ở thành phố Nagoya.

(Cùng nhau) nhớ lại lần gặp gỡ ngày trước ở Tokyo.

(Đối với) các nước ASEAN (anh) là người bạn quý như vàng.

(Về quan hệ) bang giao Việt Nam-Nhật Bản, ý (của anh) thực tốt.

Mười năm gặp lại, khó nói lời từ biệt.

Xa xôi biển, nước, mặn môi tình.

Nagoya, 1-2013

Dịch thơ:

Tình cảm mặn nồng

Xuân sang, tuyết nhẹ đất Ai Chi,

Chợt thấy bạn hiền Nakanishi.

Mừng vui hội ngộ tình bạn cũ,

Tokyo kỷ niệm tháng ngày qua.

Với ASEAN bạn là vàng ngọc,

Mối tình Nhật-Việt thật bao la.

Mười năm gặp lại buồn ly biệt,

Tình cảm mặn nồng đẹp như hoa.

Nguyễn Đặng Ân dịch

 English explanation:

To Nakanishi Hirota, ASEAN Japan Center

Arriving to Aichi prefecture in a day of snow slightly falling; the weather is gradually changing to Spring time,
Suddenly I see Nakanishi who was my old friend,
While In Nagoya city we cheerfully celebrate our meeting again,
Remembering about the previous days in Tokyo where we had used to meet first time,
Concerning ASEAN you like a neighbor being precious as gold.
For the Vietnam-Japan ties, you have sincere and good opinions.
This is the meeting after ten years, so at time of departing it's difficult to say goodbye,
The sea is distant, I feel salty on lips.
Nagoya, January 2013

Remarks:

- ASEAN Japan Center: AJC, the international organization based in Tokyo for promoting investment, trade and tourism between ASEAN and Japan, established by the Government of Japan and ASEAN.

- Nakanishi Hirota: the official from the AJC who is the old friend of the author.

 (TĐP -12/2013)