đường Việt Bắc lắm đèo nhiều dốc,
núi thì cao mà rừng thì quá rộng,
đuối tầm nhìn ngút ngát màu xanh.
Em đến đây làm thức dậy trong anh
những tình cảm lớn lao về Tổ quốc.
Viên đá cuội bỗng trở nên thân thuộc
em nâng niu như kỷ niệm đời mình.
Cánh lính bọn anh thật đến vô tình,
em có giận những câu đùa ranh mãnh?
và có khi nào em thầm trách
tiếng cười lính trẻ quá vô tư?
Ước gì vầng trăng kia là một phong thư
để ngày mai anh gửi về nơi ấy.
Phong thư đó sẽ giãi bày hết thảy
tâm hồn người lính tuổi thanh xuân.
Đi dọc chiều dài những năm tháng hành quân,
khẩu súng cùng anh bao đêm trăn trở,
tuổi trẻ biến thành viên đạn lửa,
nhằm thẳng quân thù viên đạn bay đi.
Chuyện yêu đương nào đã kịp có gì,
em cứ hỏi làm anh bối rối,
đỏ bừng mặt phút chia tay quá vội,
quên cả tặng em một nhánh phong lan.
Nếu em biết rằng giữa gian khổ khó khăn
vẫn tươi thắm nụ cười lính trẻ,
trong giông tố những bông hoa bừng nở
thắp sáng lên niềm hy vọng sâu xa,
em sẽ thấy mình gắn bó thiết tha
với tất cả những gì đã gặp,
bữa cơm rau nặng nghĩa tình Việt Bắc,
bát chè xanh dào dạt yêu thương.
Hôm nay em trở lại giảng đường
gửi niềm say mê vào trang sách nhỏ...
Em có hay nơi đây người lính trẻ
đón chờ em bài học ngày mai?
(NCT –
Mùa Thu 1983)
Hoan hô NCT lại có thơ rồi. Một bài thơ hay về người lính, nhưng tôi không hiểu em ở đây là ai, có phải cô sinh viên nào đó đã yêu NCT?
Trả lờiXóaĐề nghị NCT cho mấy dòng xuất xứ của bài thơ, để anh em chúng tôi được rộng đường bình luận ?
Trả lờiXóaTối qua tôi đã đọc bài thơ "Tâm tình lính trẻ" không dưới 5 lần và cũng đặt ra câu hỏi tại sao NCT không viết mấy lời giới thiệu bài thơ như những lần trước. Bài thơ quá tình cảm làm cho tôi cứ trằn trọc suy nghĩ mãi, chắc là NCT có ẩn ý gì đây? Giờ đọc kỹ lại chợt nhận ra chất toán học trong bài thơ thể hiện rất rõ. Chắc NCT cố ý tạo ra kết cấu bài thơ 5 đoạn như thế.Tôi đoán lúc đầu tác giả viết thành 9 khổ mỗi khổ 4 câu, sau đó tác giả ghép lại thành 5 đoạn để tạo ra sự đối xứng. Tôi vẽ hình khung bài thơ trên hệ tọa độ xy, trục x thể hiện thứ tự đoạn thơ, trục y thể hiện độ dài đoạn thơ thì thấy hiện ra một tam giác cân có đáy là 4 (1-5) và chiều cao là 2 (1-3). Như vậy tác giả cố tình ghép các khổ thơ theo dạng 12321. Câu đầu tiên có dấu hỏi, câu cuối cùng cũng có dấu hỏi. Tất cả các khổ thơ đối xứng nhau qua đường cao của tam giác cũng đối xứng về ý nghĩa và hình ảnh (đến-đi, anh -em, vô tư trong sáng - lo lắng, tính toán). Đoạn thơ thứ 3 gồm 12 câu nằm trọn trong tam giác nhỏ có đáy là đường trung bình của tam giác. Phần đỉnh tam giác là 4 câu thơ tôi cho là rất hay, vì đã lột tả đươc hình tượng người lính với những gian khổ khó khăn,lòng dũng cảm, mục đích chiến đấu và sự hy sinh cao cả:
Trả lờiXóa"Đi dọc chiều dài những năm tháng hành quân
Khẩu súng cùng anh bao đêm trăn trở
Tuổi trẻ biến thành viên đạn lửa
Nhằm thẳng quân thù viên đạn bay đi"
Tỷ lệ giữa chiều cao và đáy tam giác thơ tại sao lại là 2/4? Phải chăng đó chính là nhịp 2/4 thường dùng trong các bài hát hào hùng về quân đội như "Hát mái khúc quân hành", "Vừng đông đang hửng sáng", "Bác vẫn cùng chúng cháu hành quân"...
Đã có nhiều bài thơ hay về người lính, nhưng chỉ có cựu học sinh lớp E chuyên toán Hải Hưng mới có tư duy dựng nên bài thơ vừa tình cảm vừa mang tính logic toán học như thế.Các bạn thử phân tích thêm xem có điểm gì hay nữa ở bài thơ này, coi như một seminar chào mừng 68 năm ngày thành lập QĐNDVN (số lộc phát mới đáng kỷ niệm) (LPT)
Ông này có lẽ thành nhà lý luận phê bình đây
XóaAnh LPT phát hiện rất đúng. bài thơ có tính đối xứng rất cao. Đặc biệt khổ thơ đầu và đối xứng với khổ thơ cuối rất rõ: em đến Việt Bắc đối với em về Giảng đường, cái rộng lớn của núi rừng đối với cái nhỏ bé chi tiết của trang sách nhỏ và đặc biệt là "tiếng gọi nào" đối với "đón chờ" thật là hay và tinh tế khi nói về tâm tình của người lính trẻ.
XóaXin nhà lý luận phê bình LPT cho mấy lời nhận xét thêm về tính đối xứng giữa đoạn 2 và đoạn 4, tôi chưa thấy rõ lắm ạ. Xin cảm ơn anh trước.
XóaSự đối xứng nhau giữa đoạn thơ thứ 2 và đoạn thứ 4 (mỗi đoạn đều 8 câu) thể hiện ở sự tác động qua lại giữa cô Em và người lính. Ở đoạn 2 là tác động của Em đến người lính. Sống giữa nơi rừng rú toàn "đực rựa", những cảm nhận về con người mình, về trách nhiệm với đất nước của người lính nhiều khi bị chìm lắng xuống. Khi em đến, em làm thức dậy những điều cao quý đó. Trước người đẹp, người lính cũng quan tâm trau chuốt mình hơn, xem lại mình có vô tình quá không? nụ cười của mình có vô duyên làm Em giận, em trách không? Em ở đây là bạn gái, cũng chính là nhân dân, là quê hương, là tình yêu. Còn ở đoạn 4 thì có tác động ngược lại của người lính đến cô gái. Trước khi đến nơi đó, có thể cô chưa có ý niệm gì,tình cảm gì. Qua một thời gian sống ở Việt Bắc, sống với những người lính, cô thấy được vẻ đẹp cao thượng, thấy được sức mạnh, ý chí trong cả thể xác và tâm hồn người lính.Trong sâu thẳm tâm hồn cô được thắp sáng lên niềm hy vọng. Cô thấy gắn bó với người lính, với đất và rừng Việt Bắc trước khi trở lại với giảng đường. Không biết suy nghĩ của tôi có thỏa mãn bạn nặc danh 8:13? (LPT)
XóaTôi cũng nhận thấy kết cấu độc đáo 12321 của một tam giác cân, kết cấu đầu cuối tương ứng bởi hai câu hỏi tu từ ở TÂM TÌNH LÍNH TRẺ như LPT đã phát hiện. Những gì về tính đối xứng trong tam giác cân ấy, anh LPT đã nói rồi. Riêng tôi lại nhận thấy trong tam giác cân đó còn rất nhiều điều thú vị. Có thể anh LPT đã bàn tới, nhưng chưa hết và chưa đủ. Bằng tình cảm của một người đã có một thời là “Người của lính”, tôi vẫn muốn bàn thêm cùng anh LPT và các độc giả yêu blog 8e9e10e.
XóaĐó là một tam giác cân của tình yêu, của niềm tin và hy vọng. Tình yêu, đó là tình cảm lứa đôi hình như đã chớm nở giữa “anh” và “em”, hoà quyện trong tình yêu với quê hương, TỔ QUỐC. Niềm tin và hy vọng, là điều mà “những bông hoa bừng nở” đã “thắp sáng lên”, những “bài học ngày mai” mà em sẽ mang tới đã thắp lên, những “tiếng cười lính trẻ” đã thắp lên.
Đó còn là một tam giác cân của thế giới sắc màu cuộc sống. Màu xanh của “ngút ngát” rừng già; màu xanh của bát nước chè “dào dạt yêu thương”, màu xanh của “tâm hồn người lính tuổi thanh xuân”. Màu đỏ hồng của những “nhánh lan” rừng, của má em “bừng đỏ”, và của cả lửa đạn chiến tranh.
Trọng tâm của tam giác cân ấy là 4 câu thơ giữa của đoạn 3, cũng là giữa của bài thơ. Đây là những câu thơ hay nhất của cả bài. Những câu thơ đã xây dựng được biểu tượng về người lính cách mạng với 3 hình ảnh gắn kết : Khẩu súng –Tuổi trẻ anh – Viên đạn lửa . Tôi đã từng thấy một “Ánh mắt mang hình viên đạn” là một sự sáng tạo của thơ ca. Nhưng “Tuổi trẻ biến thành viên đạn lửa/ nhằm thẳng quân thù viên đạn bay đi”, thì không chỉ là sự sáng tạo về hình ảnh thơ. Đó còn là sự chấp nhận hy sinh, là lòng dũng cảm, là quyết tâm chiến đấu và chiến thắng kẻ thù của người lính Cụ Hồ. Viên đạn lửa ấy, là một tam giác cân nhỏ nhất trong tam giác cân của những lời TÂM TÌNH, nhưng đã làm đêm đen của núi rừng, đêm đen của chiến tranh bỗng bừng sáng …
Như thế, bài thơ không chỉ bát ngát tình yêu đời, yêu người, yêu đất nước, mà còn cháy bỏng lòng nhiệt tình, lòng căm thù quân xâm lược và đức hi sinh của người lính cách mạng. Bản chất chiến sĩ dũng cảm đã hoà quyện trong tâm hồn bay bổng của thi nhân. Nét đẹp nhiều mặt trong tâm hồn người lính đã được thể hiện rõ nét trong những tam giác cân ở TÂM TÌNH LÍNH TRẺ.
Cám ơn thi sĩ NCT đã góp thêm một tiếng ca đầy chất trí tuệ và chất nhân văn về người lính của Quân đội nhân dân Việt Nam - Những con người mà ai ai cũng mến yêu.
Chúc các anh lính năm xưa của lớp Chuyên toán Hải Hưng 72-75 “tâm hồn” mãi “thanh xuân” như thế. (Người của lính)
Thấy các bác tham gia seminar rôm rả quá em cũng xin được tham gia mấy ý kiến: chắc tác giả bài thơ cũng không thể tưởng tượng được các nhà phê bình lại tô vẽ cho bài thơ của mình đẹp đến vậy. Nào là các tam giác thơ xếp vào nhau như kiểu búp bê Matrioshka của Nga vậy; nào là tính đối xứng qua đường cao tam giác thơ, rồi nhịp 2/4 của các hành khúc được áp dụng để dựng khung cho bài thơ... Thực tế đây cũng chỉ là một bài thơ dạng tự sự, thiên về tình cảm thường thấy ở những năm 80 thế kỷ trước. Bây giờ loại thơ này thấy ít người viết, trên báo cũng ít thấy đăng. Dù sao thì cũng thừa nhận cống hiến của NCT trong việc xây dựng nền thi ca của lớp E chuyên toán HH 72-75. Bên cạnh Tạ Hữu Gay, Lê Phúc Thắng, Vũ Đình Tiến, NCT nổi bật lên như một nhà thơ hàng đầu của ...Lớp những người giỏi toán. Mong tiếp tục được đọc những bài thơ mới của anh (một người yêu blog 8e9e10e).
XóaTôi là một đọc giả thường xuyên của blog 8e9e10e. Tôi rất thích những bài thơ do các thành viên của lớp chuyên toán HH72-75 sáng tác, đặc biệt là các bài thơ của NCT. Thơ NCT thường là rất giàu cảm xúc, có vần điệu du dương, giàu hình ảnh nên dễ thuộc. Bài thơ Tâm tình người lĩnh thực sự là một bài thơ hay viết về người lính. Cám ơn tác giả và ban biên tập blog đã đăng bài thơ này trong dịp kỷ niệm ngày thành lập quân đội nhân dân Việt Nam và mong có nhiều dịp được đọc thơ mới của NCT trên blog.
XóaTôi thấy bài thơ này NCT viết rất tự nhiên, những lời thơ như tràn ra từ trái tim vậy, dung dị mà dạt dào cảm xúc, như câu nói bình thường mà làm rung lên tâm hồn người đọc. Dù bài thơ đã viết 30 năm về trước tôi vẫn thấy tươi mới, vẫn rất hay và đi vào lòng người một cách rất thoải mái. Có lẽ thơ tự sự là thế mạnh của NCT. Trong thể loại thơ này NCT có tiếng nói riêng, giọng điệu riêng khá lôi cuốn. Hy vọng NCT có nhiều bài thơ hay như thế này.
XóaBài thơ đã hay rồi nhưng lời bình của LPT nghe còn khoái hơn. LPT đúng là nhà tư tưởng lớn vừa có tư duy triết học vừa có tư duy toán học
Trả lờiXóaTôi đoán cô em này không thể là người yêu ông NCT. Cô này phải đến ở trong khu vực ông NCT đóng quân thời gian khá dài để thực thi một nhiệm vụ gì đó mới có thời gian tìm đá cuội làm kỷ niệm, sau lại trở về giảng đường gửi niềm say mê vào trang sách nhỏ. Chứng tỏ cô em này phải là sinh viên đi thực tập ở khu vực Đại từ - Thái Nguyên và NCT bắt quen rồi viết thơ tặng. Phải chăng chính cô em này ở Hà Nội, người đã buộc ông NCT phải từ bỏ quân ngũ đầy hứa hẹn trở về làm kỹ sư nhiệt luyện?
Trả lờiXóaTôi thích thơ NCT vì qua thơ thấy chất thi sĩ luôn lai láng trong tâm hồn anh,thơ anh không thực sự đặc sắc về mặt ngữ nghĩa,nhưng anh thuộc vào số những người có trái tim nhạy cảm và tinh tế,luôn để mở lòng mình đón những cảm xúc chan chứa tình yêu. Nàng thơ trong anh có thể là một gương mặt, một vóc dáng,một ánh mắt,nụ cười, một nghĩa tình giữa những con người bình dị,một vẻ đẹp bình yên của một làng quê nào đó v.v...Tất thảy những vẻ đẹp ấy làm dâng trào trong anh một cảm xúc thiết tha yêu cuộc sống,yêu con người,yêu quê hương đất nước.. để rồi bật lên những ước vọng sâu xa của bản thân,của tuổi trẻ muốn cống hiến cho đời. "EM" trong thơ của anh như một chất "xúc tác" cho tâm hồn bay bổng chứ không hẳn một "cô em" bằng xương bằng thịt nào đó, cũng như TÌNH YÊU trong thơ anh không hẳn chỉ là tình yêu đôi lứa!
XóaTôi thích chất lãng mạn trong thơ NCT hơn là những gì thuộc về lý tưởng:
"Ước gì vầng trăng kia là một phong thư
để ngày mai anh gửi về nơi ấy.
Phong thư đó sẽ giãi bày hết thảy
tâm hồn người lính tuổi thanh xuân".
Xin chúc mừng những người lính trẻ ngày xưa và những người lính già hôm nay mãi giữ được tâm hồn trẻ trung, trong sáng như người lính trong bài thơ này.
Trả lờiXóaTừ bé đến giờ tôi mới được nghe kiểu phân tích thơ thế này! rất bái phục LPT, nhưng tôi lại thích đơn giản thôi, quan trọng là bài thơ, hay bài viết đi vào lòng người, mỗi khi đọc, ta thấy có mình trong đó hoặc gần gũi với nó hoặc gì gì nữa... Tôi thấy Ông Thắng "toán học hoá thơ văn" quá! (VĐT)
Trả lờiXóaNgười lính trẻ với tâm hồn lãng mạn
Trả lờiXóaĐến hôm nay vẫn giữ được mầu xanh
Giản dị chân thành đi cùng năm tháng
Ký ức tâm tình vẫn mãi bên Anh!
Bác LPT đúng là nhà lý luận có tâm hồn văn học, Cháu cổ vũ Bác LPT !!!
Trả lờiXóaBlog 8e9e10e ơi! Tôi thực sự ngưỡng mộ những cựu học sinh chuyên toán năm xưa,các anh đúng là những người đặc biệt, đã giỏi toán lại tốt văn chương. Ngày xưa, khi còn đi học, tôi thường nghĩ những người giỏi toán thường chính xác,lập luận chặt chẽ logic, nhưng chắc là khô khan và kém lãng mạn, nhưng giờ tôi hiểu một tâm hồn tinh tế, sâu sắc, giàu tính nhân văn, không chỉ giới hạn ở những người có khiếu và yêu thích văn chương...Các cựu chuyên toán đã xuất hiện ngày càng nhiều các thi sĩ: Một NCT với tâm hồn lai láng, bay bổng yêu thương, một nhà báo cởi mở và hài hước. Một VĐT dung dị, hồn hậu, khiêm nhường. Một THG nhẹ nhàng thanh thoát. Một LPT khắc khoải,suy tư.. và sẽ thiếu sót vô cùng nếu như không nhắc đến NXH - một nhà văn,nhà thơ có tên tuổi,thơ của anh rất hay: trầm tư, sâu lắng dường như bao hàm thứ triết lý vô hình để mà suy ngẫm.. đọc thơ anh xong ta có cảm giác như vừa nhâm nhi một chén trà đặc biệt,dư vị ngọt ngào còn đọng lại đâu đây! Còn có một "thi sĩ" khác nữa, dù tâm hồn của anh không thốt lên những vần điệu thi ca, nhưng sự quan tâm và cách sống hết mình vì bạn bè của anh cũng là một bài thơ lớn dành cho mọi người rồi,đó là một QH như một "chính trị viên đại đội"..
Trả lờiXóaTôi tin còn nhiều cư dân khác nữa của 8e9e10e cũng là những thi sĩ ẩn mình như vậy? Chúc cho các anh luôn giữ mãi được CHẤT THƠ cho tâm hồn, để bất luận hoàn cảnh nào hãy thi vị hóa cuộc sống của mình!
Rất cảm ơn bạn 15.43 đã có tình cảm tôt đẹp về chúng tôi, bạn không xưng tên nên tôi không biết bạn là ai. Nhưng có lẽ bạn là vợ hoặc là người nhà rât thân thiết của lớp E thì mới biêt rõ về chúng tôi như vậy. Cảm ơn bạn rất nhiều!
Trả lờiXóaMột bài thơ hay thể hiện được tâm hồn cao đẹp của người lính trẻ trong quân đội nhân dân Việt Nam. Hôm qua kỷ niệm ngày thành lập quân đội, Trường trung học cơ sở của tôi tổ chức cho các em học sinh tìm hiểu về anh bộ đội, tôi đã đọc cho các em nghe bài thơ này. Cảm ơn blog 8e9e10e và tác giả NCT đã đăng bài thơ đúng vào dịp 22/12/2012.
Trả lờiXóaHôm nay em trở lại giảng đường
Trả lờiXóaGửi niềm say mê vào trang sách nhỏ
Em có hay nơi đây người lính trẻ
Đón chờ em bài học ngày mai?
Thật là một lời tỏ tình thông minh, hóm hỉnh và hết sức tinh tế. Khó có cô gái nào lại từ chối một lời tỏ tình như thế của một sỹ quan trẻ, cựu học sinh chuyên toán HH.
Một bài thơ nói lên tiếng lòng người lính trẻ trong thời kỳ khó khăn nhất của đất nước. Một tâm hồn thật lãng mạn trong một người giỏi toán đã tiết ra những lời thơ thật du dương, thật logic. Bài thơ làm cho người đọc thích, yêu và nhớ...
Trả lờiXóa