Những câu Kiều của Nguyễn Du dịch thơ Đường

Trần Đông Phong

Truyện Kiều của Nguyễn Du gồm 3254 câu được viết theo thể lục bát kể về cuộc đời chìm nổi của nàng Kiều xinh đẹp, tài hoa. Theo bản gốc chữ nôm Truyện Kiều được viết một mạch không chia đoạn. Việc đánh số câu và chia đoạn chỉ xuất hiện ở các bản phiên âm chữ quốc ngữ đời nay cho độc giả dễ theo dõi. Truyện viết liền một mạch, tuy nhiên khi nghiên cứu kỹ từng câu ta lại thấy có những câu có ý rất sát với những câu thơ cổ, thời Đường, Hán và có thể coi là các bản dịch các câu thơ cổ đó. Trong các bản Truyện Kiều đều có giải thích, trích dẫn và có những chỗ còn có ý kiến nhác nhau. Nhưng đến nay chưa có nghiên cứu nào tổng hợp riêng về đề tài này. Trước đây tôi đã lưu ý vấn đề này nhưng không viết ra. Gần đây có một số bạn nói nếu viết ra thì sẽ rất có ích. Nay tôi viết ra, trình bày dưới dạng bảng để tiện theo dõi. Mặc dù đã tra cứu kỹ, nhưng vẫn có một số câu chưa xác định được tác giả.  Có một số câu không phải là thơ Đường, tôi đã ghi rõ là cổ thi, Hán thi trong phần tên bài. Còn lại đều là thơ Đường.

Cần chú ý rằng ở đây không bao gồm các câu thơ sử dụng điển tích cổ, mà vốn có rất nhiều trong Truyện Kiều.

Số TT	Truyện Kiều	Thơ Đường
		Nguyên tác	Tên bài	Tác giả
1	Câu số: 27-28 Một hai nghiêng nước nghiêng thành	Nhất cố khuynh nhân thành Tái cố khuynh nhân quốc	Hán thi	Lý Diên Niên
2	Câu số: 41-42 Cỏ non xanh tận chân trời Cành lê trắng điểm một vài bông hoa	Phương thảo liên thiên bích Lê chi sổ điểm hoa	Cổ thi	Khuyết danh
3	Câu số: 69-70 Thuyền tình vừa ghé tới nơi Thì đà trâm gãy, bình rơi bao giờ	Nhất phiến tình chu sơ đáo ngạn Bình trầm hoa chiết dĩ đa thì	Đường thi	Khuyết danh
4	Câu số: 156 Một nền Đồng Tước khóa xuân hai Kiều	Đồng Tước xuân thâm tỏa nhị Kiều	Xích Bích hoài cổ	Đỗ Mục
5	Câu: 169-170 Dưới cầu nước chảy trong veo Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha	Nhất cừ xuân bích ảnh sàn sàn Lục liễu kiều biên yển ánh gian	Cổ thi	Khuyết danh
6	Câu: 226 Màu hoa lê hãy đầm đìa giọt mưa	Lê hoa nhất chi xuân đới vũ	Trường hận ca	Bạch Cư Dị
7	Câu số: 1261-1262 Khi về hỏi liễu Chương Đài Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay	Chương Đài liễu, Chương Đài liễu Tích nhật thanh thanh kim tại phủ? Túng sử trường điều tự cựu thuỳ Dã ưng phan chiết tha nhân thủ.	Chương Đài liễu	Hàn Hoàng
8	Câu số: 2030 Tiếng gà điếm nguyệt, dấu giầy cầu sương	Kê thanh mao điếm nguyệt Nhân tích bản kiều sương	Thương Sơn tảo hành	Ôn Đình Quân
9	Câu số: 2236 Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa	Vân hoành Tần lĩnh gia hà tại	Tả thiên chí Lam Giang thị điệt Tương	Hàn Dũ
10	Câu số: 2747-2748 Trước sau nào thấy bóng người Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông	Nhân diện bất tri hà xứ khứ Đào hoa y cựu tiếu đông phong	Đề tích sở kiến xứ	Thôi Hộ
11	Câu số: 3125-3126 Có điều tri nữa mà ngờ Khách qua đường để hững hờ chàng Tiêu	Hầu môn nhất nhập thâm như hải Tòng thử Tiêu lang thị lộ nhân	Tặng tì	Thôi giao
12	Câu số: 3219-3224 Khúc đâu đầm ấm dương hòa Ấy là hồ điệp hay là Trang Sinh Khúc đâu êm ái xuân tình Ấy hồn Thục  Đế hay mình đỗ quyên Trong sao châu rỏ duềnh quyên Ấm sao hạt ngọc Lam Điền mới đông	Trang Sinh hiểu mộng mê hồ điệp Thục Đế xuân tâm thác đỗ quyên Thương hải nguyệt minh châu hữu lệ Lam Điền nhật noãn ngọc sinh yên	Cẩm sắt	Lý Thương Ẩn