Gặp Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Lương Bách tại Băng Cốc

Năm ngoái, tôi có công việc đi Băng Cốc, Thái Lan, nên hẹn Bách sẽ gặp ở đó. Việc rất đơn giản, tôi mang phim (âm bản) sang Băng Cốc tráng in thành các bản phim để chiếu rạp (dương bản). Do phim có bản âm thanh dolby nên tại Việt Nam không làm được, vì vướng vấn đề kỹ thuật và bản quyền.

Tôi điện thoại cho Bách biết là tôi sẽ đến Công ty Technicalor ở Bang Cốc, khi đó tôi đang lên máy bay ở Nội Bài. Khi đến Bang Cốc, thì xe Công ty đó ra đón, người lái xe nói với tôi: Bạn anh người Thái Lan đã đang đợi ở Công ty rồi. Tôi cứ gật, cứ nghĩ họ nói bạn tôi người Thái Lan tức là người ở Công ty đó. Nhưng khi đến cửa công ty, cô Cherry, người của công ty vẫn liên lạc với tôi, cũng nói y như vậy. Cô Cherry nói thêm: Ông Bec đợi… Tôi vỡ lẽ: Bec là Bách, mọi người ở Công ty Technicalor đều nhầm Bách là người Thái Lan.

Tôi đi từ Nội Bài thì Bách cũng ra sân bay ở Chiềng Rai bay về Băng Cốc, nhưng Bách bay chỉ có 1 giờ, không phải thủ tục xuất nhập cảnh, nên về Công ty ngay, đợi tôi.

Thời gian ở Băng Cốc, do phải làm việc là chính, nên chúng tôi chỉ có thời gian rỗi rất ít. Bách dẫn tôi đi ăn cơm Thái, bao giờ cũng nói với chủ quán bớt cay đi, nhưng ăn vẫn cay xè. Có một lần, Bách dẫn tôi đi Pataya, đi và về trong một buổi tối, chỉ đủ xem show diễn của những diễn viên giả gái, rồi về ngay. Bách bảo, ở đây có những show diễn sex, hấp dẫn khách du lịch, nhưng xem nó thì sẽ mất cảm giác đẹp về tình dục, giống như xem những con khỉ chơi nhau. Một phần không có thời gian, một phần tôi và Bách đều không thích, nên thôi.

Chúng tôi đã ngồi ở vỉa hè Băng Cốc, nhìn người Thái đi mua bán, đi chơi, đi xe… mới cảm nhận được sự thanh bình, quy củ của xã hội Thái Lan. Khi đó, chiến dịch biểu tình của những người áo đỏ vừa kết thúc, ở trong nước, khối anh phóng viên viết bài chê bai xã hội đa đảng Thái Lan, ca tụng ổn định chính trị ở Việt Nam. Nhưng có đến Thái, mới thấy  người ta hưởng lợi từ xã hội dân chủ như thế nào. Hàng dài ô tô nối đuôi nhau, mặc dù một nửa phần đường dành cho xe máy vẫn trống nhưng không xe ô tô nào lạng lách ra để tiến lên. Người dân phần lớn đi chùa theo đạo Phật, nên rất quy củ, phụ nữ đi Thái có lẽ là thích nhất, hàng hóa thích vô cùng…

Bách đến chơi với tôi, điều không thích nhất là anh phải bỏ qua một nếp sinh hoạt, đó là chiều đánh tennit, uống 2 chai bia, ăn 2 quả chuối, rồi tắm, đi ăn chiều. Bách tự nhận rằng, có một "bi kịch" của riêng anh, đó là những bộ phận cơ thể nào lộ ra thì xấu, bộ phận nào che lại thường xuyên thì đẹp. Bách cởi trần, cơ thể anh cường tráng như thanh niên. Nếu ai đó gặp anh, thoạt nhìn thì thấy anh không đẹp trai, nhưng nếu tiếp xúc, sẽ bị hấp dẫn bởi thể lực của vận động viên và vẻ đẹp trí tuệ của một bác học.

Bách có một biệt tài, đó là ngoại ngữ. Anh nói tiếng Thái như người Thái, khiến cho đối tác của tôi nhầm anh là Thái, có lẽ cũng vì gương mặt anh có nét Thái. Hiện nay, Bách nói và viết sách được bằng 12 ngoại ngữ. Khi tôi học xong đại học, có thể dịch sách chuyên môn bằng tiếng Nga, thì Bách có thể nói và viết Nga, Anh, nói thạo Pháp, Đức. Bách nói với tôi: Tôi có phương pháp học 2 tháng một ngoại ngữ để giao tiếp, 6 tháng để viết sách như người bản địa. Hiện nay Bách nói và viết tiếng Thái, Lào, Campuchia, Myanma, Hàn Quốc, Malaysia, Hán, Indonesia, còn những thứ Anh, Nga, Pháp, Tây Ban Nha, Đức thì không kể…

Bách hiện là Giáo sư trường Đại học mang tên Thái hậu Thái Lan. Chức danh Giáo sư ở các nước không phải phong như ở Việt Nam, mà là nhu cầu do chính trường đại học. Về một khía cạnh nào đó, Bách là nhà khoa học, hướng dẫn sinh viên làm đến Tiến sĩ, nhưng cũng là kẻ lãng tử tột bậc. Anh lang thang di dịch khắp Đông Nam Á, sống vùng vẫy và mật thiết với đời sống, là người công tác ở đỉnh cao trí tuệ, nhưng cũng là người sống tận cùng mọi ngõ ngách đời sống, sống mọi cung bậc của cuộc đời. Với Bách, đồng tiền không có nghĩa lý gì cả, mà đó là phương tiện, khi cần thì lấy trong thiên hạ một ít để tiêu thôi. Với cách sống như vậy, xa gia đình, cả mình và vợ con sẽ khổ, nếu so sánh với những ông chồng kiếm tiền khác. Tuy nhiên, nghĩ đi lại nghĩ lại, có thời Bách cũng kiếm tiền hơn tất cả chúng ta…

Bách cũng có nghĩa vụ lớn, là mang con gái sang Thái và hướng dẫn trở thành Tiến sĩ. Chúng ta không có niềm hạnh phúc tự mình hướng dẫn con cái trở thành Tiến sĩ như Bách. Bách tâm sự: Nếu một năm không biết thiêm được 1-2 thứ nghề, thì trí tuệ mình trì trệ mất rồi…

Vừa rồi, Bách lại báo với tôi, có lẽ anh không ở trường đại học cũ nữa, không biết anh ấy sẽ chu du đến nơi nào… (NXH)